Aanleg waterberging en natuurvriendelijke oevers in Altena

De aanleiding: schade en overlast door hoosbuien

Inwoners van de gemeente in Noord-Brabant herinneren zich de hoosbuien in juli 2014 en augustus 2015 nog goed. In een paar uur tijd viel op sommige plekken zelfs meer dan 100 millimeter regen, met veel overlast en schade als gevolg. Door klimaatverandering neemt de kans op zulke extreme wateroverlast alleen maar toe. Daarom pakten ZLTO en Waterschap Rivierenland de handschoen op om het watersysteem robuuster te maken.

Combinatie van waterberging en natuurvriendelijke oevers

Met ondersteuning van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (POP3) zijn verschillende aanpassingen aan het watersysteem gedaan. Eén van de laatste maatregelen bestond uit het vergroten van watergangen en het realiseren van waterberging ‘Alm en Biesbosch’ (1,6 hectare). Daarbij werden tegelijkertijd natuurlijke oevers (1,9 kilometer) aangelegd om de waterkwaliteit en biodiversiteit te stimuleren. Zo zijn er twee vliegen in één klap geslagen.

Aveco de Bondt ontzorgt ZLTO en het waterschap

Aveco de Bondt was van begin tot eind betrokken bij dit traject. Onze werkzaamheden bestonden uit:

• Afstemming: Met de grondeigenaren over het ontwerp en de werkzaamheden, met het Waterschap, ZLTO en andere stakeholders over voorgenomen keuzes, de voortgang, de planning en kosten (ook in relatie tot de POP3 subsidie);
• Onderzoekscoördinatie: We organiseerden de uitvoering van conditionerende onderzoeken op het gebied van flora & fauna, (water)bodem, archeologie & cultuurhistorie, landschap en niet gesprongen explosieven;
• Ramingen & ontwerp: We stelden kostenramingen op om inzicht te bieden in de uitvoeringskosten en realiseerden het ontwerp voor de waterberging en natuurvriendelijke oevers. Ook verzorgden we de aanmeldnotitie m.e.r. en de benodigde Aerius-berekeningen.
• Vergunningsaanvragen: We vroegen de omgevingsvergunning, de waterwetvergunning en de ontgrondingsvergunning aan en verzorgden de afstemming met de provincie, gemeente, het waterschap en de Stichting Nieuwe Hollandsche Waterlinie.
• Aanbesteding: We stelden aanbestedingsdocumenten voor een meervoudig onderhandse aanbesteding op, met onder andere een werkomschrijving, inschrijfstaat gunning- en afwijzingsbrieven.
• Toezicht en onderhoud: Tijdens de realisatie van de waterberging en natuurvriendelijke oevers namen we de directievoering op ons. Ook ontwikkelden we een plan voor het onderhoud van de natuurvriendelijke oevers.

Lange voorbereidingstijd, snelle uitvoering

De realisatie van de waterberging en de natuurvriendelijke oevers had de nodige voeten in de aarde. De voorbereiding duurde ruim drie jaar, terwijl de aannemer de waterberging en natuurvriendelijke oevers uiteindelijk in drie maanden klaar had. Vooral de doorlooptijden voor het aanvragen van vergunningen en ontheffingen kostten veel tijd. Daarbij speelt mee dat het projectgebied deel uitmaakt van de Nieuwe Hollandse Waterlinie (cultureel erfgoed). De daarvoor benodigde ontgrondingsvergunning heeft bijvoorbeeld een doorlooptijd van 26 weken. Ook moest er een B-watergang binnen een beschermingszone van een primaire waterkering verbreed worden. Dat vraagt om goede afstemming en verankering in de watervergunning.

Zo voorkwamen we vertraging in dit project

Een lange planvormingsfase is helaas gebruikelijk bij veel cultuurtechnische projecten. Aveco de Bondt zoekt daarbij naar mogelijkheden om zoveel mogelijk tijd te winnen. Dat deden we hier bijvoorbeeld door de grondeigenaren en alle betrokkenen vanaf de start mee te nemen in het ontwerp en procedurele stappen. Dat zorgde voor draagvlak en resulteerde erin dat er geen zienswijzen en bezwaren zijn ingediend. Verder legden we al in de schetsontwerpfase contact met de Omgevingsdienst Zuidoost Brabant en met de vergunningverleners van Waterschap Rivierenland om in kaart te brengen welke onderzoeken en documenten er nodig waren. Zo konden we steeds op tijd de volgende stap in de vergunningsprocedure zetten.

Op zoek naar pragmatische oplossingen

Aveco de Bondt gaat graag in gesprek met overheden en vergunningsverleners om te onderzoeken waar nog meer tijdwinst valt te halen. En hoe zorgen we ervoor dat de kosten van de planvorming voor cultuurtechnische projecten beter in verhouding komen te staan tot de kosten voor de daadwerkelijke realisatie van die projecten? “Een goede onderbouwing en afweging van belangen is noodzakelijk, maar het gaat hier wel om maatschappelijke kosten”, zegt Richard Jansink, senior projectmanager Landelijk gebied bij Aveco de Bondt. “Bovendien ligt er de komende jaren een grote opgave als het gaat om klimaatadaptatie. Alle reden om samen eens te kijken of we pragmatischer kunnen omgaan met regels en procedures.”